Cúng Giao thừa từ lâu đã trở thành nghi thức không thể thiếu của người dân Việt Nam trong đêm 30 tết, đây cũng được xem là thời khắc quan trọng trong văn hóa của dân tộc. Thông thường nghi lễ này được thực hiện ở ngoài trời và cả trong nhà. Vậy:
- Giao thừa là gì?
- Tại sao phải cúng Giao thừa?
- Cách chuẩn bị mâm cúng Giao thừa đúng chuẩn?
Hãy cùng gốm sứ Bát Tràng Family tìm hiểu về lễ cúng Giao thừa quan trọng hằng năm này nhé!
1. Lễ Cúng giao thừa là gì?
Giao Thừa chính là khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ sang năm mới. Theo tục xưa, giao thừa là thời khắc cựu vương hành khiển bàn giao công việc cho tân vương nên luôn có quân đi, quân về tấp nập, vội vã, thậm chí có quan quân còn chưa kịp ăn uống gì.
Do việc bàn giao, tiếp quản công việc hết sức khẩn cấp nên các vị không thể vào trong nhà khề khà mâm bát mà chỉ có thể dừng vài giây ăn vội vàng hoặc mang theo, thậm chí chỉ chứng kiến lòng thành của chủ nhà. Vì thế mâm cỗ cúng nghênh đón họ thường được đặt ở ngoài trời, ngay cửa chính mỗi nhà.
2. Mâm lễ cúng giao thừa được bày trí như thế nào?
-
Mâm cúng giao thừa ngoài trời
Mâm cúng ngoài trời thường bao gồm các món sau:
1. Mâm ngũ quả
2. Hương (3 cây to)
3. Hoa
4. Đèn (nến)
5. Trầu cau
6. Muối gạo
7. Trà rượu
8. Quần áo mũ nón thần linh + đồ thế
9. Thủ lợn luộc
10. Gà trống luộc + bông hồng đỏ trên miệng gà
11. Xôi
12. Bánh chưng
Cách sắp đồ cúng ngoài trời:
Bạn cần chuẩn bị một chiếc bàn lớn, trên mặt bàn sẽ được trải tấm vải vàng sang trọng, dưới đất trải một miếng vải đỏ dài như thảm đỏ. Mâm lễ cúng phải được đặt ở nơi sạch sẽ.
Trên bàn đặt lư hương phía trước, phía sau là 5 chung trà, hai bên là bình hoa, dĩa gạo muối, đèn cầy (đèn dầu).
Các dĩa bánh mứt, trái cây sắp xếp nằm ngay ngắn giữa bàn. Đồ thế của các thành viên trong gia đình đặt xung quanh bàn cúng.
-
Mâm cúng giao thừa trong nhà
Cúng Giao thừa trong nhà là khoảng khắc giao thừa vừa tới sau khi cúng ngoài trời, nhằm cầu xin tổ tiên phù hộ cho gia đình luôn gặp những điều tốt lành. Mâm cúng trong nhà thường bao gồm:
1. Bánh chưng
2. Giò
3. Chả
4. Xôi
5. Thịt gà
6. Rượu bia
7. Bánh kẹo
8. Mứt tết
9. Hoa
10. Đèn (nến)
11. Hương
Khi làm lễ cúng, các thành viên trong gia đình phải đứng trang nghiêm trước bàn thờ tổ tiên để khấn vái xin các cụ phù hộ cho gia đình, cầu an khang thịnh vượng, sức khỏe tốt.
3. Văn khấn cúng giao thừa đầu năm
-
Bài cúng giao thừa ngoài trời
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai … (Lưu Vương Hành Khiển, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan – năm cũ).
Con kính lạy ngài đương niên thiên quan … (Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan – năm mới).
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm … (Kỷ Hợi – năm cũ) với năm … (Canh Tý – năm mới).
Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà:…, ấp/khu phố:…, xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố …
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
12 vị Hành khiển và Phán quan theo năm
- Năm Tý: Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan.
- Năm Sửu: Triệu Vương Hành Khiển, Tam thập lục phương Hành Binh chi Thần, Khúc Tào Phán quan.
- Năm Dần: Ngụy Vương Hành Khiển, Mộc Tinh chi Thần, Tiêu Tào Phán quan.
- Năm Mão: Trịnh Vương Hành Khiển, Thạch Tinh chi Thần, Liêu Tào Phán quan.
- Năm Thìn: Sở Vương Hành Khiển, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.
- Năm Tỵ: Ngô Vương Hành Khiển, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.
- Năm Ngọ: Tấn Vương Hành Khiển, Thiên Hao chi Thần, Nhân Tào Phán quan.
- Năm Mùi: Tống Vương Hành Khiển, Ngũ Đạo chi Thần, Lâm Tào Phán quan.
- Năm Thân: Tề Vương Hành Khiển, Ngũ Miếu chi Thần, Tống Tào Phán quan.
- Năm Dậu: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần, Cự Tào Phán quan.
- Năm Tuất: Việt Vương Hành Khiển, Thiên Bá chi Thần, Thành Tào Phán quan.
- Năm Hợi: Lưu Vương Hành Khiển, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan.
-
Bài cúng giao thừa trong nhà
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật
Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh
Nay phút giao thừa năm … (Kỷ Hợi – năm cũ) với năm … (Canh Tý – năm mới).
Chúng con là :…sinh năm: …, hành canh: …tuổi, ngụ tại số nhà …, ấp/khu phố …, xã/phường…, quận/huyện/thành phố …, tỉnh/thành phố …
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Sau khi hết 3 tuần hương thì hóa vàng mã dâng cúng.
Chắc hẳn bây giờ là bạn đã có thể hiểu được cách cúng giao thừa đúng chuẩn rồi chứ? Hy vọng đây là bài viết hữu ích cho bạn và gia đình.