Men rạn là gì? Có nên sử dụng đồ thờ cúng làm từ men rạn hay không?

Gốm sứ được xem là một trong những chất liệu quen thuộc và đặc trưng của người Việt Nam. Nó gắn liền cùng với lịch sử phát triển của dân tộc Việc Nam từ xưa cho đến nay. Trải qua bao nhiêu thế hệ, gốm sứ ngày càng được ưa chuộng nhiều hơn nhờ những nét đẹp của nó.

Không chỉ mang nét đẹp sang trọng, tinh tế mà còn mang trong minh hơi thở cổ điển. Nhưng đồng thời không làm mất đi tính hiện đại và sự đảm bảo về an toàn sức khỏe. Có nhiều loại men gốm sứ khác nhau như: men rạn, men lam, men ngọc,….

Trong bài viết ngày hôm nay hãy cùng Gốm Trần Minh đi tìm hiểu về men rạn nhé! Và có nên sử dụng những đồ gốm sứ làm từ loại men này hay không?

Men rạn là gì?

Đây là một dòng men có nhiều vết rạn được tạo ra do sự chênh lệch về độ co giãn giữa xương gốm và men. Nhờ đó tạo nên những hình rạn tam giác, tứ giác hay kể cả những hình xoáy trôn ốc vô cùng độc đáo. Những đường men rạn có nhiều kích cỡ khác nhau. Đây là một loại men nổi tiếng và chỉ xuất hiện duy nhất ở làng gốm Bát Tràng. Nó xuất hiện bắt đầu từ những thế kỳ XVI và được phục chế, phát triển rộng rãi trong nhiều năm gần đây.

Xem thêm: https://battrangfamily.com.vn/cac-loai-men-gom-su/

Hoa văn nổi hoặc khắc chìm

Hoa văn nổi là những hoa văn được người thợ đắp bằng tay trực tiếp 100% hoặc có thể đắp nổi từ những khuôn mẫu. Những hoa văn nổi trên nền men rạn sẽ được sử dụng bằng một loại men khác. Để có thể tạo nên được sự khác biệt với loại men nền. Chẳng hạn như men nâu hay men ngọc. Một trong những kỹ thuật khó nhất trong dòng men rạn nổi chính là người thợ phải làm sao để các loại men không bị lẫn vào nhau. Nhưng đồng thời cũng không được có khoảng cách rời nhau.

Hơn thế nữa những loại men và màu vẽ thường có nhiệt độ nung tới hạn khác nhau. Vì vậy rất dễ gặp phải trường hợp men A nung đến một nhiệt độ hợp lý thì men B lại chưa đạt nhiệt độ. Còn về men C bị quá nhiệt nên dẫn đến tình trạng bị cháy men,…

Có nên dùng đồ thờ men rạn

Có một điều ít ai biết là men rạn đã từng bị thất truyền vào thế kỳ XVI. Nhưng mới được nghệ nhân trẻ tuổi Phạm Văn Đạt phục chế trong khoảng 10 năm trở lại đây. Nên không tránh khỏi việc bị hoài nghi về nghệ thuật làm men này. Mỗi một kiểu rạn đều sinh ra một cách rất tự nhiên và riêng biệt trên từng loại gốm. Do đó mà không bao giờ có hai vật phẩm men nứt rạn giống nhau y hệt.

Xem thêm: 99+ Bộ Ấm chén men rạn giả cổ Bát Tràng [Đẹp + Rẻ] Nhất

Đồ thờ men rạn mang tính “độc lạ”

• Mỗi một món đồ được làm từ men nứt rạn đều được hình thành một cách tự nhiên nhất. Có thể là hình tam giác, tứ giác, ngũ giác,… do được nung ở 1300 độ C. Đồng thời khả năng bị trùng lặp là điều không thể dù cho bạn có quan sát kỹ.
• Bên cạnh đó màu men sẽ được phủ trên nền đắp nổi và hoàn toàn được làm thủ công bởi các nghệ nhân. Đặc biệt cũng sẽ đảm bảo được nước men bền, bóng và không bị phai nhạt theo thời gian.

Men rạn của Bát Tràng còn hội tụ và giữ được cân bằng ngũ hành:

• Thổ: chất men, chất đất biểu tượng cho sự sinh sôi và nảy nở.
• Mộc: từ trong tro trấu bên trong men.
• Thủy: từ những công đoạn nhào nặn, vẽ lên những họa tiết trang trí.
• Hỏa: nhiệt độ cao trong lò nung.
• Kim: được tạo nên lò nung gốm.

Đồ thờ men rạn giá thành có cao hay không?

Câu hỏi đặt ra khá nhiều là liệu đồ thờ men rạn sẽ có già thành như thế nào? Cao hay thấp?

Những đồ thờ được làm bằng men nứt rạn được đánh giá như là những hàng thủ công mỹ nghệ cao cấp. Và có thời gian chế tác khá lâu, đôi khi kéo dài đến vài tháng liền. Nên điều hiển nhiên là giá thành của nó sẽ cao hơn những đồ thờ làm từ khuôn có sẵn. Tuy nhiên, khi đặt chúng cạnh đồ thờ bằng đồng hay các loại gốm sứ thủ công khác thì giá thành tương đương hoặc đôi khi là rẻ hơn.

Nhìn từ góc nhìn kinh tế, việc chọn một bộ thờ cúng bằng men rạn là cực kỳ hợp lý. Đây là một khoản đầu tư cho không gian thờ cúng mang tính bền vững cao. Bởi vì, những giá trị của đồ thờ sẽ được tăng dần theo nét hoài cổ. Những nét hoài cổ ở đây là do thời gian mang lại mà không có tiền bạc nào cân đo được. Ban đầu bạn chỉ sỡ hữu một vài món đồ thờ, khi mong muốn mở rộng thêm không gian thì có thể bổ sung thêm. Điều quan trọng là không cần phải bỏ đi những món đồ cũ lãng phí và không tốt về mặt tâm linh.

Lời kết

Một vài thông tin hữu ích về loại men rạn đã có từ lâu đời chắc hẳn sẽ làm bạn thích thú hơn. Đây sẽ là một lựa chọn mới cho bạn trong việc tìm ra được một món đồ phù hợp với không gian thờ cúng. Bạn có thể tham khảo thêm nhiều mẫu đồ thờ cúng được làm từ loại men nứt rạn đặc biệt này.