Tục ngữ có câu “củi đóm, gạo dầu, muối, tương, dấm và trà” thì trà được liệt vào một trong bảy món thiết yếu trong cuộc sống của người Trung Hoa. Văn hóa trà đạo Trung Hoa có bề dày lịch sử hơn 4000 năm, và mỗi vùng có một bản sắc thưởng trà rất riêng biệt. Trong trà đạo thì bộ ấm trà tử sa được xem như một báu vật của vùng Giang Tô, Trung Quốc. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về bộ ấm trà tử sa có gì đặc biệt nhé.
Ấm trà tử sa là gì?
Ấm trà tử sa thực chất là một loại ấm bình gốm pha trà được làm từ loại đất sét màu tím. Tử sa – đất cát màu tím (theo nghĩa đen) là tên gọi của loại đất sét đặc biệt chỉ có ở vùng Nghi Hưng, thuộc tỉnh Giang Tô, MIền Đông Trung Quốc. Hiện nay, có rất nhiều người bán hàng chỉ cần dựa vào đặc điểm màu nâu đất và không tráng men đều cho là ấm trà tử sa. Điều này hết sức sai lầm, bởi ấm tử sa chỉ được làm duy nhất từ đấy vùng Nghi Hưng mà thôi.
Lịch sử ra đời của ấm trà tử sa
Có sự tích cho rằng ấm trà tử sa được làm bởi một nhà sư có tên Ngô Nghĩa Sơn, chùa Kim Sa thời hoàng đế Chính Đức nhà Minh. Sau này, ông truyền lại kỹ thuật làm ấm trà cho đệ tử của mình là Cung Xuân. Ngyười được coi là ông tổ của nghề làm ấm đất ở Nghi Hưng. Tuy nhiê theo một số kết quả khảo cổ, đã có những bình gốm pha trà được làm từ loại đất sét nguồn gốc cát tím/tử sa có niên đại từ thời nhà Tống (thế kỷ X). Tuy nhiên rất khó xác định niên đại của ấm trà tử sa, nhưng có thể nói nó đã trải qua bao thăng trầm trong văn hóa trà đạo Trung Hoa.
Điểm đặc biệt của ấm trà tử sa Nghi Hưng
Đất sét tử sa thường gặp 3 loại chính: đất màu tím, đất màu xanh và đất màu đỏ, đây là một điều khác biệt so với những loại ấm trà khác.
Đất tử sa có độ xốp cao lên đến 10%, nên lúc nung sẽ tạo ra vô số lỗ li ti giúp ấm trà có độ thoáng khí cao. Hơn nữa, trong đất tử sa có hàm lượng khoáng, vi lượng cao nên trong quá trì ngâm trà, ấm sẽ giải phóng ra những khoáng chất này giúp vị trà trở nên ngon hơn.
Nhiệt độ nung của ấm tử sa thường dao động trong khoảng 1190 đến 1270 độ C. Tại mực nhiện độ này thì thành phần sẽ không bị lão hóa theo thời gian, càng sử dụng sẽ càng bóng.
Tại sao ấm không được tráng men? Bởi tráng men sẽ làm mất đặc tính thẩm thấu của ấm trà từ sa, nếu sử dụng để pha trà sau một thời gian sẽ tích tụ hương vị trà vào thân và ấm, nên sử dụng càng lâu thì hương vị trà sẽ có những nét riêng biệt mà không loại bình trà nào có được.
Thiết kế đặc biệt của ấm giúp trà pha ngon hơn
Các lỗ nhở giúp lưu giữ hương thơm của trà, nên khi dùng ấm để pha trà trong thời gian dài, hương vị trà sẽ được các lỗ khí này hấp thụ càng nhiều.
Nhìn qua sản phần, chúng ta dễ dàng nhận ra rằng nắp ấm khá khí với thân ấm, dù khi rót trà, nắm cũng không bị rơi ra. Ấm có khả năng giữ nhiệt độ tốt bởi chất liệu được nung trong thời gian dài, nên trà có thể để được vài ngày mà không lo bị biết chất.
Một điểm khá đặc biệt của ấm trà tử sa là dùng càng lâu thì càng bóng đẹp mà không lo bị trầy xước trong quá trình sử dụng.
Xem thêm: Ấm chén hồng sa/tử sa
Cách dùng và bảo quản ấm trà tử sa
Khi mới mua về hãy rửa sạch để loại bỏ tất cả bụi bẩn và đun sôi ấm trong khoảng 30 phút, trong quá trình đun sôi ấm, bạn có thể cho thêm ít trà để ấm có thể hấp thụ được hương thơm của trà nhé.
Ấm trà tử sa Nghi Hưng thường dùng để pha trà Phổ Nhĩ, trà đen và trà ô long, nhưng vẫn có thể dùng để pha các loại trà khác. Nhưng môt điều khá quan trọng, nước pha trà phải là nước nóng và không nên vượt quá 80 độ.
Do đặc tính hấp thu hương thơm của trà trong mỗi lần pha, nên theo thời gian mỗi ấm trà tử sa sẽ có một lớp phủ bên trong khá độc đáo. Do đó chúng ta chỉ nên dùng nước sạch để vệ sinh ấm sau khi uống, và không nên dùng xà phòng bởi nó sẽ phá mất lớp phủ bên trong.
Thông thường, một người sành uống trả chỉ dùng một loại trà duy nhất cho một chiếc ấm trà để giữ được mùi đặc trưng của loại trà đó.
Khi pha trà, trước tiên đổ tràn nước vào toàn thân ấm, sau đó tưới lại nước bên ngoài ấm lần nữa. Người ta gọi quá trình này là “ nhuận ấm”. Giúp tỏa nhiệt đều ra toàn ấm, nâng cao hiệu quả pha trà.
Ấm tử sa giá bao nhiêu? Mua ấm trà tử sa ở đâu?
Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm không phải là ấm trà tử sa Nghi Hưng thật, mà chỉ là loại ấm gốm có màu đất, không tráng men và nhà bán không tên tuổi tự gán cho nó tên gọi ấm trà tử sa. Hiện nay không có một mức giá cụ thể cho ấm trà tử sa bởi chất liệu, kỹ thuật chế tác của mỗi nghệ nhân đều khác nhau, thậm chỉ niên đại cũng là một yếu tố quyết định giá trị của ấm trà.
Đến với Bát Tràng Family, quý vị có thể tìm cho mình những bộ ấm trà tử sa sang trọng phù hợp với nhu cầu và sở thích cá nhân, với mức giá là cạnh tranh nhất. Mỗi bộ sản phẩm đều được chúng tôi trau chuốt từ những khâu chọn nguyên liệu đến khi hoàn thiện sản phẩm.